علی بن موسی الرضا علیه السلام در سال 148 هجری دیده به جهان گشود . پس از شهادت امام موسی کاظم علیه السلام حضرت رضا(ع) در سن 35 سالگی عهده دار مقام ولایت و امامت شدند . مقام والا ، اندیشه های بزرگ و محبوبیت فوق العاده ائمه بزرگوار شیعه ، موجب گشته بود که خلفای اموی و عباسی ، پیوسته پیشوایان شیعه را به تبعید و زندان بفرستند تا مردم نتوانند آنچنان که باید از وجود آن بزرگواران استفاده کنند. بدین رو عبدالله بن مامون پس از کشتن برادر خود محمد امین ، به فکر می افتد که بزرگترین شخصیت علوی امام رضا(ع) را از مدینه به مرو بیاورد تا زندگی ایشان را تحت نظر بگیرد . در طول مسیر حضرت جهت تبلیغ و رساندن پیام دین به مردم ، از هر فرصتی استفاده نمودند . لذا وقتی به شهر نیشابور رسیدند حدیث « سلسله الذهب » را از اجداد خویش تا پیامبر اکرم و پیامبر از جبرئیل و جبرئیل از خدای تعالی نقل فرمودند که ترجمه حدیث چنین است : گفتن لا اله الا الله دژ جاودان ایمن است و هر کس آن را بگوید وارد دژ من می گردد ، و هر کس وارد دژ من شد ، از عذاب من ایمن می گردد . پس از اندک زمانی جمله دیگری به آن افزودند « لکن بشرطها و شروطها و انا من شروطها » یعنی اقرار به توحید در صورتی نجات آفرین است که دیگر شرایط به آن ضمیمه گردد و یکی از شرایط آن ، اطاعت و پیروی از من است یعنی از حکومت معصوم کنار نرود و ولایت آنان را کاملا بپذیرد .
در حقیقت امام مسئله ولایت و حکومت معصوم را از استوانه های بنیادی و شرط ایمان راستین دانستند . مامون از موقعیت روز افزون امام پیوسته بیمناک بود و خصوصا در جریان نماز عید فطر ، سخت هراسناک گردید . لذا امام را با نقشه خاصی مسموم و به شهادت رسانید .
السلام علیک یا علی بن موسی الرضا (ع)
کاش یک شب باز میهمان دو چشمت می شدم
ریز خوار مشرق خوان دو چشمت می شدم
کاش یک شب می گذشت از فراز چشم تو
گرم گلگشت خراسان دو چشمت می شدم
کاش یک شب می سرودم گنبد زرد تورا
فارغ از دنیا غزل خوان دو چشمت می شدم
خورشید گرم چیدن بوسه ز ماه توست
گلدسته ها نبادی شوق بگاه توست
آری شگفت نیست که بی سایه می روی
خورشید هم ز سایه نشینان ماه توست
بالای کاشی حرم تو نوشته است
هر جا دلی شکسته همان بارگاه توست
ما را به گوشه حرم خود مقیم کن
مهمان مهربانی است کریم کن
در بانی حریم تو آرزوی ماست
ما را عصا به دست بخواه و کلیم کن
ای خدای علی بن موسی الرضا(ع)
اماممان بی تردید شنوای سلاممان هست
مارا شنوای پاسخ ایشان قرار ده
و ارتزاقمان را بر خوان سرشار از برکتش مستدام و روز افزون کن
صفوة الرحمن من بین الانام
قطب أفلاک المعالی و الکمال
الامام بن الامام بن الامام
و تنها اوست صفوة الرحمن
او کتاب اوج عطمت است و چراغ تاریکی ها
دارای خصوصیات الهیست در بین خلایق
اون کانون افلاک کمالات است
امام است و فرزند امام و نوه امام
